Katolilâšvuođâ puáttim sämikuávloid 1100-lovvoost kuođij luodâs sehe sämmilij oskoelimân, ete aamnâslii kulttuurân. Katolilâšvuođâst Nieidâ Máárjá lii perruu já párnái suojâleijee. Sämmilij oskost eellim suojâlij nissoonimmeel Sáráhkká, kote išedij šoddâdmist já suojâlij nisonijd já párnáid, meiddei vuosijd. Mottoom kuávluin sämmilij immeel Sáráhkká koččoodškuottii meiddei Máárján. Nieidâ Máárjá silbâ monogram – heiviittum M-puustav – kevtiškuottii almolávt, tast ko jurdii, ete tot suojâl paast.
Nieidâ Máárjá monogram lii uási sämmilâš heervâtmist, mast lii jieijâs merhâšume – mahte puoh aašijn moh lohtâseh sämimááccuhân. Symbol lii tobdos masa puoh kuávluin Säämist, já tot lii kevttum heervâin, poovijpuáluin já silbâsiäpulâs heervâtmist. Nieidâ Máárjá uážui tehálâš roolâ sämmilij elimist, nabdemist Sáráhkká-osko tiet. Nuuvtpâ lii vaigâd tiettiđ, lohtâsij-uv tággáár monogramčiiŋâi kiävttu ooskon Nieidâ Máárjá vâi Sáráhkká – vâi kuohtui – pasevuođâst. Taah kyehti ääši šoddáin uásild oohtân, mahte keevâi maaŋgâ eres-uv katolilâšvuođâ jiešvuotân, moh šoddii oohtân sämmilâš maailmkuuvijn já filosofiain.
Nieidâ Máárjá monogram historjá puátá roomalâškatolilâšvuođâst. Tot lâi possijdvajâldemsymbolin sisterssilâš Tautra Maria luostarist, mii vuáđudui Ruándim vuonân ive 1207. Ruándimist symbol leevâi sämmilâš čiŋŋáid nabdemist kavpâšem mield. Tot lâš aalgâ aalgâst rahtum messigist, mon sämmiliij uskuu suojâliđ sii. Symbolist láá goottisâš puustavtiijpâ uccâ-M já ruvnâ, main oovtâst šadda Nieidâ Máárjá monogram. Monogram já ton puustavM láá távjá nuuvt hervâttum, ete taid lii vaigâd tubdâđ.
Nieidâ Máárjá monogramih láá meiddei sämmilij aassâmsoojij arkeologisâš amnâstuvâst. Toh muštâleh tast, ete sämmiliih kevttii taid mučis, symboollâš čiiŋâid čuođijd iivijd.